Witaj na stronie Domu Pamięci w Płońsku
- dompamieci@mckplonsk.pl
- Deklaracja dostępności
Menu
W 1983 roku, na terenie dawnego cmentarza żydowskiego przy ul. Warszawskiej, zniszczonego przez hitlerowców w 1942 roku, odsłonięty został pomnik autorstwa płońskiej artystki Anny Szalast, upamiętniający martyrologię płońskich Żydów. Inskrypcja na pomniku brzmi:
„ZMARŁYM POMORDOWANYM W LATACH 1939-1945 ŻYDOM POLSKIM. IV 1983 SPOŁECZEŃSTWO PŁOŃSKA.”
We wrześniu 1999 roku, z inicjatywy Fundacji Rodziny Nissenbaumów, na terenie dawnego cmentarza żydowskiego umieszczono również trzy symboliczne macewy. W roku 2011 – odsłonięto tablicę dłuta płońskiego artysty Dariusza Anczewskiego, upamiętniającą kilkanaście pokoleń mieszkańców płońskiej gminy żydowskiej pochowanych na istniejącym w tym miejscu cmentarzu, oraz blisko 12 tysięcy Żydów z płońskiego getta, zamordowanych przez hitlerowców podczas II wojny światowej. Miejsce to każdego roku odwiedzane jest nie tylko przez delegacje izraelskie, ale również przez liczne grupy turystów indywidualnych odbywających podróże do Płońska szlakiem swoich przodków. W 2016 roku zachowany fragment dawnego cmentarza żydowskiego został wpisany do rejestru zabytków.
Miejsce, gdzie do 1956 roku istniała żydowska synagoga 7 września 1999 roku, z inicjatywy Fundacji Rodziny Nissenbaumów, w miejscu gdzie do 1956 roku znajdował się budynek XVIII wiecznej klasycystycznej synagogi, została odsłonięta tablica upamiętniająca ten fakt.
Uroczystość była częścią trwającego w dniach od 6 do 10 września 1999 roku Finału Konkursu Pamięci Polsko-Żydowskiej o Nagrodę im. Dawida Ben Guriona, ogłoszonego przez władze Płońska w 1996 roku.
Do dziś na płońskim rynku istnieje XVIII-wieczna (według innych źródeł – pochodząca z 1 połowy XIX wieku) kamienica, w której przez wiele lat, aż do wyjazdu do Palestyny w 1906 roku, przebywał Dawid Ben Gurion. Fakt ten upamiętnia pamiątkowa tablica z polsko-hebrajską inskrypcją, odsłonięta 1 grudnia 1995 roku w 22. rocznicę śmierci izraelskiego polityka.
Uroczystości odsłonięcia tablicy towarzyszyło seminarium historyczne poświęconedziejom społeczności żydowskiej Płońska, podczas którego wygłoszone zostały m.in.wykłady: płońskiego historyka dr. Józefa Barańskiego (Wydział Historii Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku) pt. „Geneza i rozwój społeczności żydowskiej w Płońsku”, orazprof. dr. hab. Antoniego Chojnowskiego (Instytut Historii Uniwersytetu Warszawskiego) – „Dawid Ben Gurion – współzałożyciel państwa Izrael”. Podczas sesji zaprezentowany został również film dokumentalny o życiu i działalności Dawida Ben Guriona. Gościem honorowym uroczystości był ówczesny ambasador Izraela w Polsce, Gershon Zohar.
W 2003 roku, w trzydziestą rocznicę śmierci Dawida Ben Guriona, w podziemiach kamienicy, w której niegdyś mieszkał, miało miejsce uroczyste otwarcie wystawy fotografii
i dokumentów poświęconych związkom Dawida Ben Guriona z Płońskiem. Wystawę można było zwiedzać do 2011 roku.
Na skwerze przy dawnej ulicy Koziej (obecnie ul. Wspólnej), gdzie stał do lat 20. XX wieku drewniany domu, w którym przyszedł na świat Dawid Ben Gurion, w 1999 roku, z inicjatywy Fundacji Rodziny Nissenbaumów, odsłonięto pomnik z piaskowca upamiętniający miejsce narodzin pierwszego premiera Izraela.
W roku 2002, tuż obok pomnika usytuowano rzeźbę nazwaną „Drzewem Pamięci”,symbolizującą przyjaźń i współpracę pomiędzy Płońskiem a okręgiem Ramat Negev w Izraelu, gdzie Dawid Ben Gurion spędził ostatnie 20 lat swojego życia i gdzie znajduje się jego grób. Odwiedzające Płońsk delegacje izraelskie zawieszają na „drzewie” symboliczne liście upamiętniające ich wizytę w miejscu narodzin Dawida Ben Guriona.
18 października 2012 roku, decyzją Rady Miejskiej w Płońsku, skwer, na którym znajdują się obok siebie: pomnik oraz „Drzewo Pamięci”, otrzymał imię Dawida Ben Guriona.
Skwer im. Dawida Ben Guriona stał się nieodłącznym punktem programu licznych wizyt, zarówno grup zorganizowanych – każdego roku w Płońsku gości grupa młodzieży z Ramat Negev, Płońsk odwiedzają także wycieczki żołnierzy armii izraelskiej – jak i turystów indywidualnych, a bogata dokumentacja ikonograficzna tych wizyt gromadzona jest w zasobach Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Płońska.
W ramach piątej edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej w mieście Ben Guriona, w 2021 roku odsłonięto mural autorstwa Brunona Neuhamera, który powstał na ścianie kamienicy przy ulicy Warszawskiej 6. Mural poświęcony jest osobie Dawida Ben Guriona i znajduje się w pobliżu miejsca, gdzie 135 lat temu urodził się późniejszy izraelski przywódca.
Mural jest wspólnym projektem Urzędu Miejskiego w Płońsku, Miejskiego Centrum Kultury w Płońsku oraz Ambasady Izraela w Polsce
Jesienią 2012 roku – w 70. rocznicę likwidacji getta w Płońsku – dla upamiętnienialudności żydowskiej wywiezionej przez Niemców z getta płońskiego do hitlerowskich obozów zagłady, na ścianie budynku dworca kolejowego w Płońsku odsłonięta zostałapamiątkowa tablica. Napis na niej brzmi:
„Pamięci około dwunastu tysięcy Żydów polskich, więzionych w latach 1940-1942 w getcie utworzonym przez Niemców na terenie okupowanego Płońska, wywiezionych pod koniec 1942 roku w kilku transportach kolejowych do hitlerowskich obozów zagłady i tam bestialsko zamordowanych.
W 70. rocznicę likwidacji getta – Samorząd Miasta i Mieszkańcy Płońska.”
Odsłonięcia tablicy dokonano w trakcie obchodów V Marszu Milczenia, organizowanego w Płońsku od 2008 roku w każdą rocznicę likwidacji płońskiego getta.
W latach 40. XX wieku w budynku głównym płońskiego szpitala wmurowana została tablica upamiętniająca polskich i żydowskich pracowników służby zdrowia zaginionych i zamordowanych podczas II wojny światowej.
14 października 1956 roku w budynku Szkoły Podstawowej nr 1 im. Bolesława Chrobrego w Płońsku wmurowana została tablica upamiętniająca polskich i żydowskich nauczycieli zamordowanych podczas II wojny światowej.
